O ciclo de estudos básicos (Egkýklios Paideía) da escolaridade grega

Autores/as

  • Miguel Spinelli Universidade Federal de Santa Maria, Rio Grande do Sul.

DOI:

https://doi.org/10.14393/REVEDFIL.issn.0102-6801.v30n60a2016-p603a646

Palabras clave:

egkýklios paideía, escolaridade, educação, racionalidade

Resumen

Resumo: Este artigo se ocupa com o tema da educação entre os gregos, em particular com o que eles denominaram de o ciclo de estudos básicos (egkýkliospaideía), destinado à qualificação dos jovens nos ofícios, na vida cívica e no desempenho racional. O artigo busca explicitar, a partir de dados recolhidos – sobretudo em Platão e Aristóteles –, a noção de educação, as fases da escolaridade, o currículo escolar, a realidade da escola grega e alguns ideais que a Filosofia fomentou em termos de educação. O artigo se detém na explicitação do conceito de escolaridade abordado sob três perspectivas: a) enquanto capacitação da vida cívica e dos ofícios; b) enquanto idealidade da qual se infere perspectivas de realidade da “escola” grega; c) enquanto escolaridade concebida sob o conceito de eleuthería (de liberdade) referido ao cidadão e ao ensino. Foge deste estudo uma severa preocupação no sentido de focar e labutar com um problema e dele retirar conclusões filosóficas específicas; dentro dos limites textuais referidos, o artigo apenas elucida termos, explicita alguns conceitos e faz inferências a respeito da escolaridade praticada e ideada pelos gregos.

Palavras-chave: Egkýkliospaideía; Escolaridade; Educação; Racionalidade.

 

The cycle of basic education (Egkýlios paidéia) of the greek school.

Abstract: The article focuses on the education among Greeks, in particular with what they called the cycle of basic education (egkýkliospaideía) for the training of young people in crafts, in civic life and in rational practice. The article aims to show, from data collected mainly in Plato and Aristotle, the notion of education, the stages of schooling, the scholar curriculum, the reality of the Greek school and some ideals that Philosophy promoted in education terms. The article dwells on the clarification of the concept of education approached from three perspectives: a) as training of civic life and crafts; b) as an ideal from which are inferred reality prospects of the Greek "school"; c) as education conceived under the concept of eleuthería (of freedom) for the citizen and the teaching. This study isn’t concerned on focusing and laboring on a problem to extract specific philosophical conclusions from it; within those textual limits, the article only elucidates terms, explains some concepts and make inferences about the education practiced and invented by the Greeks.

Keywords: Egkýkliospaideía; Schooling; Education; Rationality.

 

Le cycle d’études (Egkýlios paidéia) de la scolarité grecqu

Résumé: Cet article a pour sujet l'éducation chez les Grecs, en particulier, ce qu'ils ont nommé le cycle d’études basiques (egkýklios paideia) destiné à la qualification des jeunes au travail, à la vie civique et au développement rationnel. L'article cherche à expliciter, notamment à partir de données recueillies chez Platon et chez Aristote, la notion d'éducation, les étapes de la scolarisation, les programmes scolaires, la réalité de l'école grecque et quelques idéaux que la philosophie a favorisé en termes d’éducation. L’article se concentre sur la définition du concept de scolarité à partir de trois biais: a) la formation à la vie civique et au travail; b) l'idéalité à partir de laquelle sont déduites des perspectives de la réalité de l'«école» grecque; c) la scolarité telle qu'elle est conçue dans le cadre du concept de eleuthería (de liberté) en rapport au citoyen et à l'enseignement. Cette étude n’a pas l’objectif de se concentrer sur un problème et de le détailler afin d'en retirer des conclusions philosophiques spécifiques; dans ces limites textuelles, l'article élucide des termes, explique certains concepts et fait des inférences sur la scolarité pratiquée et idéalisée par les Grecs.

Mots-clés: Egkýklios paideía; Scolarité; Éducation; Rationalité.

 

Data de registro: 28/10/2015

Data de aceite: 17/11/2015

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Biografía del autor/a

Miguel Spinelli, Universidade Federal de Santa Maria, Rio Grande do Sul.

Doutor em Filosofia pela Pontifícia Universidade Santo Tomás, ANGELICUM, Roma, Itália. Professor de História da Filosofia Antiga do Departamento de Filosofia da Universidade Federal de Santa Maria (UFSM), Rio Grande do Sul.

Citas

ARISTÓTELES. Ética a Nicômaco. The Complete Works of Aristotle.The Revised Oxford Translation. Edited by J. Barnes. Princepton University Press Editora, 1984.

ARISTÓTELES. Metafísica. Edição e tradução de Valentín García Yebra. Madrid: Gredos, 1982.

ARISTÓTELES. Política. Edição bilingue. Trad. de António C. Amaral e Carlos de Carvalho Gomes. Lisboa: Vega, 1998.

BENVENISTE, Émile. Le vocabulaire des institutions indo-européennes. 2 vols. Paris: Minuit, 1969.

CHANTRAINE, Pierre. Dictionaireétymologique de la langue grecque: histoire de mots. Paris: Klincksieck, t. 1, 1968; t. 2, 1970.

CÍCERO. De Officiis/Les Devoirs.Éditionettraduction par Maurice Testard. Paris: Les Belles Lettres, 1965.

CÍCERO. De Oratore. Edited by Kazimierz F. Kumaniecki. Bibliotheca Teubneriana. Leipzig, Germany: Teubner, 1969.

CLÉMENT D'ALEXANDRIE. Les Stromates. I – V. Traduction Pierre Voulet. Paris: Le Cerf, 1981. Disponível em: <http://remacle.org/bloodwolf/eglise/clementalexandrie/table.htm>. Acesso em: 28 abr. 2015.

DIELS, Herman; KRANZ, Walther. Die Fragmente der Vorsokratiker. l8. ed., Unveränderter Nachdruck der 6. Auflage1951 Zürich-Hildesheim, Weidmann, 1989.

ÉSQUINES. Discours. Texte établiet traduit par Guy de Budé et Victor Martin. T. I, ContreTimarque - Sur l’Ambassadeinfidèle. 5. ed. Paris: Les Belles Lettres, 2002.

HERÓDOTO. Histoires, texte établi et aduit par Philippe Ernest Legrand. Paris: Les Belles Lettres,1966 – 1973.

HERÓDOTO. História. Tradução de Mario da Gama Cury. Brasília: UnB, l985. Disponível em: <http://remacle.org/bloodwolf/historiens/herodote/index.htm>. Acesso em: 28 abr. 2015.

MARROU, Henri-Irénée. História da Educação na Antiguidade. São Paulo: EPU, 1990.

PLATÃO. República. Trad. di Franco Sartori. Contesto a fronte. Bari: Laterza, 1997.

PLATÃO. Mênon. Tradução de Maura Iglésias. São Paulo: Loyola, 2001.

PLATÃO. Lois. Texteétabliettraduit par ÉdouarddesPlaces. Paris: LesBellesLettres, 1992.

PLATÃO. Phédon. Trad. par M. Dixsaut. Paris: Flammarion, 1991.

PLATÃO. Phèdre.Texteétabliettraduit par Léon Robin. Paris: LesBellesLettres, 1970.

PLATÃO. Diálogos: Apologia de Sócrates, Critão, Laquete, Cármides, Líside, Eutífrone, Protágoras, Górgias. Tradução de Carlos Alberto Nunes, São Paulo: Melhoramentos, 1970. Disponível em: <http://remacle.org/bloodwolf/philosophes/platon/loisindex.htm>. Acesso 28 abr. 2015.

PLUTARCO. Obras Morales y de Costumbres (Moralia). Sobre laeducación de loshijos. Tradução de Concepción Morales Otal y José García Lópes. Madrid: Gredos, 2. ed., 1992. Disponível em: <http://remacle.org.>. Acesso em: 28 abr. 2015.

XENOFONTE. Recuerdos de Sócrates, Económico, Banquete, Apología de Sócrates. Tradução de Juan Zaragoza. Madrid: Gredos, 1993. Disponível em: <http://remacle.org.>. Acesso em: 28 abr. 2105.

Publicado

2016-11-16

Cómo citar

SPINELLI, M. O ciclo de estudos básicos (Egkýklios Paideía) da escolaridade grega. Educação e Filosofia, Uberlândia, v. 30, n. 60, p. 603–646, 2016. DOI: 10.14393/REVEDFIL.issn.0102-6801.v30n60a2016-p603a646. Disponível em: https://seer.ufu.br/index.php/EducacaoFilosofia/article/view/32038. Acesso em: 22 jul. 2024.